Осумнаесет години секое утро го служев истиот човек – кога исчезна, вистината ме скрши

„Пак ли си ми ја ладна кафата, Весна?“, ми се развика Љупчо уште пред да ја спуштам филџанот на масата. Беше седум и петнаесет наутро, исто како секое утро последниве осумнаесет години. Секогаш истиот агол, истата нарачка: турско кафе без шеќер, две парчиња леб со ајвар и едно варено јајце. И секогаш истата намуртена фаца.

„Љупчо, кафето е врело, ќе се изгориш“, му вратив со полугласен тон, обидувајќи се да не ми се види нервозата. Кафаната „Сончоглед“ беше мојот втор дом, а Љупчо – мојата секојдневна мака. Сите во Битола го знаеја: некогашен работник во фабриката за текстил, вдовец, без деца, живееше сам во една стара куќа на крајот од градот. Барем така зборуваа луѓето.

Но никој не го познаваше навистина. Јас најмалку. За мене беше само уште еден од оние што се жалат на младите, на политиката, на времето. Секое утро ги броеше деновите до пензијата што никогаш не му стигнуваше навреме и се караше со мене за ситници.

„А бе, Весна, кажи им таму на газдите да не штедат на кафе!“, ми викна еднаш толку гласно што сите гости се завртеа. Јас само се насмевнав и си помислив: „Дај Боже да не остарам така.“

Но еден понеделник, Љупчо не дојде. Помислив дека можеби е настинат или дека ќе дојде подоцна. Но не дојде ни следниот ден. Ни третиот. По една недела, сите почнаа да прашуваат: „Што стана со Љупчо?“ Газдарицата Јагода само слегна со рамената: „Можеби конечно си најде некоја баба.“

Но мене ме изеде црвот. Се фатив себеси како гледам кон аголот секое утро, очекувајќи да го видам неговото намуртено лице. Дури и кафето го правев автоматски – едно турско без шеќер плус.

По десет дена, решив да одам до неговата куќа. Не знаев што ќе најдам, ама срцето ми чукаше како лудо. Куќата беше затворена, прозорците темни. Чукнав на вратата – ништо. Соседката Ленче излезе од дворот:

„Го нема Љупчо, Весна. Брза помош дојде пред некој ден… го однесоа во болница.“

Ми се стегна грлото. Не знаев ни зошто ми е толку тешко – па тој беше само намуртен старец! Но нешто ме тераше да одам во болницата.

Го најдов во соба со уште тројца пациенти. Лежеше со затворени очи, лицето му беше побледо од било кога. Седнав до него и тивко му реков:

„Љупчо… јас сум Весна од кафаната.“

Полека ги отвори очите и ме погледна:

„А бе… ти си? Што бараш тука?“

„Дојдов да видам дали сте добро.“

Тишина. Потоа тивко рече:

„Никој не дојде досега… ни брат ми, ни сестра ми… само ти.“

Во тој момент сфатив колку малку знам за него. Седевме така неколку минути во тишина.

Следните денови почнав да го посетувам секој ден по смена. Му носев весници, понекогаш и домашно ќифле од кафаната. Почна да зборува повеќе – за младоста, за жената што ја изгубил пред триесет години, за синот што заминал во Германија и никогаш не се јавил.

„Секое утро доаѓав во кафаната само за да видам некое познато лице“, ми призна еднаш со солзи во очите. „Ти си единствената што ми зборуваше како човек.“

Ми стана јасно зошто секогаш беше намуртен – осаменоста го јадеше одвнатре.

Една вечер кога дојдов, сестрата ми рече дека Љупчо починал во сон.

Седев долго пред болницата и плачев како дете. Не можев да си простам што никогаш не се обидов да го разберам додека беше жив.

На погребот имаше само тројца луѓе: јас, Ленче и еден стар пријател од фабриката. Ниту син, ниту брат, ниту сестра.

Кога се вратив во кафаната следниот ден, аголот каде што седеше Љупчо беше празен. Никој не сакаше да седне таму.

Газдарицата Јагода ми рече:

„Весна, ќе го паметиме Љупчо по тоа што секогаш беше свој.“

Јас само кимнав со глава и си помислив: „Колку малку треба за да му направиш денот на некого подобар?“

Сега секое утро кога правам кафе за гостите, се прашувам: Дали некогаш навистина ги гледаме луѓето околу нас? Или сите сме премногу зафатени со сопствените маки?

Кажете ми – дали некогаш сте се запрашале кој седи сам во аголот и зошто?