„Баба знае што да прави“ – Одговорот што ги остави измамниците без зборови

– „Ало, бабо, слушај ме добро, немаме време! Внукот ти, Александар, направи сообраќајка. Треба веднаш да платиш за да не оди во затвор!“ – гласот беше брз, нервозен, непознат.

Се вкочанив. Рацете ми се испотија, а срцето ми чукаше како да ќе излета од градите. Седев на масата во кујната, со недовршената крстозборка пред мене. Надвор сонцето си играше низ прозорецот, а во мене се стемни.

– „Кој зборува?“ – едвај прошепотев.

– „Јас сум адвокатот на Александар. Слушај ме добро, бабо! Ако не платиш 3.000 евра веднаш, ќе го затворат. Мораш да одиш до банка и да ги префрлиш парите.“

Ми се заврте во глава. Александар? Мојот Александар? Тој што секогаш ме гушка кога ќе дојде од Скопје? Не можев да дишам. Се сетив на неговата насмевка, на тоа како ми носи бурек секој пат кога доаѓа.

– „Кажи ми, каде е сега Александар? Сакам да зборувам со него!“

– „Не може! Во полиција е! Немаме време! Ќе ти го земат телефонот ако не платиш!“

Гласот ми стана уште постуден. Се обидов да се сетам што да правам. Во тие моменти, се вратија сите приказни што ги слушав по телевизија – за измами, за стари луѓе што ги ограбиле преку телефон. Но ова беше мојот внук! Или?

Се исправив и реков:

– „Добро, ќе одам до банка. Кажете ми каде да ги пратам парите.“

– „Запиши го бројот…“

Додека диктираше број, јас тивко го пуштив телефонот на звучник и го земав мобилниот. Со треперливи прсти го побарав бројот на ќерка ми, Марина.

– „Марина, веднаш јави му се на Александар! Велат дека е во сообраќајка!“

– „Мамо, Александар е на работа! Ќе проверам веднаш!“

Слушнав како Марина панично го бара синот си. Во меѓувреме, гласот од другата страна стануваше сè понервозен:

– „Бабо, што чекаш? Ќе биде доцна!“

– „Само што ќе излезам од дома…“

Во тој момент заѕвони другиот телефон.

– „Бабо! Што се случува?“ – беше Александар. Гласот му беше жив, здрав, малку збунет.

Солзи ми потекоа по образите. Се насмеав низ плач.

– „Александарче, ти си добро? Не си во болница?“

– „Бабо, на работа сум! Кој ти кажал такво нешто?“

Се вратив на другиот телефон и со најсмирен глас што можев да го соберам реков:

– „Знаеш што? Јас сум баба од Битола. Кај нас бабите не плаќаат за измами. Ако сакаш нешто – дојди на кафе и бурек, ама пари нема да видиш!“

Слушнав само тивко пцуење и кликнување – линијата се прекина.

Седев уште неколку минути неподвижна. Телото ми трепереше, но срцето ми беше полно со гордост. Не дозволив стравот да ме надвладее. Не дозволив некој да ја искористи мојата љубов кон внукот.

Кога дојде Марина дома, ме најде како седам со крстозборката и пијам кафе.

– „Мамо, како можеше да останеш толку смирена?“

– „Ќерко, животот ме научи дека кога нешто звучи премногу страшно за да биде вистина – најчесто не е вистина. А и… бабите од Битола не се лесна мета.“

Марина ме прегрна силно.

– „Ти си нашата хероина!“

Но вечерта не можев да заспијам. Си мислев на сите баби и дедовци низ Македонија што живеат сами, што им веруваат на секој телефонски повик затоа што им недостига гласот на блиските. Колкумина ли паднале во ваква замка? Колкумина ли останале без последната пензија?

Следниот ден отидов во месната продавница. Таму сите зборуваа за новата измама што кружи низ градот.

– „Благица, слушнавме дека и тебе те барале!“ – рече комшиката Јованка.

– „Мене ме бараа, ама не им дадов ништо освен малку македонски инает!“ – одговорив со насмевка.

Сите се насмеаја, но во очите имаше страв. Знаев дека утре може пак некој друг да биде мета.

Вечерта седев со внукот и ќерката на маса. Александар ми ја фати раката.

– „Бабо, ти си најпаметната жена што ја знам.“

Го погледнав во очи и му реков:

– „Паметот не доаѓа од книги или телевизија, туку од тоа колку си спремен да ги сакаш своите и да ги браниш.“

Таа ноќ напишав писмо до локалното радио:

„Почитувани сограѓани,
Не верувајте на телефонски повици од непознати луѓе кои бараат пари за вашите најмили. Проверете секогаш кај блиските пред да направите нешто. Љубовта кон семејството е најсилното оружје против измамниците.“

Писмото го прочитаа следното утро. По неколку дена почнаа да ме поздравуваат непознати луѓе по улица:

– „Ти си таа баба што ги излажала измамниците?“

– „Јас сум таа баба што ги сака своите!“

Сега секој пат кога ќе заѕвони телефон во мојата куќа, прво се насмевнувам и си велам: „Баба знае што да прави.“

Но понекогаш се прашувам: Колкумина наши мајки и татковци ќе паднат уште на вакви лаги? Дали сме доволно блиски со нашите стари за да ги заштитиме? Кажете ми – што би направиле вие на мое место?