Куќата покрај Вардар: Цената на моите соништа

„Зошто секогаш мораш да бидеш ти во право, мајко?“, гласот на мојата ќерка Јасмина одекна низ ходникот, додека држеше во рака клучеви од новата куќа покрај Вардар. Срцето ми се стегна, како да ме бодна со нож. Не беше ова првпат да се караме, но овојпат болеше повеќе. Можеби затоа што конечно го остварив својот најголем сон – куќата што ја градев во мислите уште од младоста, а сега, кога конечно стоеше тука, бела и мирисна по вар, се чинеше дека ќе биде причина за уште поголема далечина меѓу нас.

Се викам Софија. Имам шеесет и две години, три внучиња и еден живот исполнет со копнежи и жртви. Мојот сопруг Гоце почина пред десет години, остави празнина што никогаш не се пополни. Но, остави и нешто друго – ветување дека ќе ја изградиме куќата покрај Вардар, таму каде што некогаш како млади се капевме и смеевме, каде што првпат ми рече „те сакам“. По неговата смрт, тоа стана моја мисија. Секоја денарка ја штедев, секој ден го броев времето до денот кога ќе можам да ги соберам децата и внуците под еден покрив, да ги слушам како се смеат во дворот, да мирисаат на липа и свежо печен леб.

Но, реалноста не беше како во моите соништа.

„Мамо, зошто не ме праша пред да ја ставиш куќата на името на себе?“, ме праша синот мој Драган една вечер додека седевме на тремот. Го гледав како нервозно ги триеше дланките. „Не е фер. Јас цел живот ти помагав, а сега?“

Го разбирав неговиот гнев, но не знаев како да му објаснам дека тоа беше моја последна сигурност. Се плашев – од старост, од болест, од тоа дека ќе останам сама и беспомошна. Се плашев дека ако ја препишам куќата веднаш, ќе ја изгубам контролата над единственото нешто што ми остана.

„Драгане, не е тоа против тебе. Само… сакам да знам дека додека сум жива, имам свој дом“, реков тивко.

Тој само воздивна и замина во собата.

Јасмина беше уште полута. Таа секогаш беше поемотивна, поосетлива. „Секогаш мислиш само на себе!“, ми викна еднаш кога одбив да ѝ позајмам пари за нејзиниот бизнис. „Ти си себична! Сакаш сите да бидеме околу тебе, ама кога тебе ти треба нешто – сите треба да трчаме!“

Се чувствував виновна. Можеби навистина бев себична. Можеби премногу се држев за минатото и за сонот за совршено семејство.

Внуците беа единствените што вистински уживаа во куќата. Малиот Александар трчаше по тревникот со топка, додека Сара и Марија береа цвеќиња и ги ставаа во стаклени вазни по собите. Нивниот смев беше единственото нешто што ми го грееше срцето.

Една вечер седев сама на тремот и го гледав Вардар како тече бавно под месечината. Слушнав чекори зад себе – беше мојата сестра Лидија.

„Софија, зошто си толку тажна?“, ме праша.

„Се плашам дека наместо да ги зближам децата, само ги оддалечив“, реков со солзи во очите.

Лидија ме прегрна. „Секое семејство има свои демони. Не можеш да ги спасиш сите.“

Но јас не можев да се помирам со тоа.

Следниот ден решив да направам семејна вечера – сите заедно, како што отсекогаш сонував. Печев пита со сирење, правев салата од домати и краставици од нашата градина, ставив ракија на масата. Децата дојдоа неволно, секој со своја намуртеност.

„Ајде да јадеме заедно“, реков со насмевка што едвај ја задржував.

Но веднаш почнаа препирките.

„Јас не сакам повеќе да доаѓам тука ако мајка ми не ме почитува!“, извика Јасмина.

„А ти мене ме почитуваш ли?“, возврати Драган.

Внуците гледаа во чиниите, молчеа.

Се чувствував како да сум среде бура што самата ја предизвикав. Сите мои обиди да ги зближам завршуваа со кавги и солзи.

По вечерата сите си заминаа брзо. Останав сама во куќата што толку долго ја посакував.

Наредните денови беа уште потешки. Јасмина не ми се јавуваше со денови. Драган доаѓаше само кога требаше нешто да земе или да остави децата. Внуците ми недостасуваа најмногу.

Една вечер Александар ми донесе цртеж – куќата покрај реката, со големо сонце над неа и сите нас на тревникот. „Баба, сакам пак сите да бидеме заедно“, ми рече.

Солзите ми потекоа по образите. Дали навистина моите соништа вредат ако ги губам оние што најмногу ги сакам?

Поминаа недели додека собрав храброст да ги повикам децата на разговор. Седнавме сите во дневната соба.

„Деца мои“, почнав со треперлив глас, „знам дека направив многу грешки. Сакав само едно – да ве видам сите среќни под ист покрив. Но ако оваа куќа ви носи болка наместо радост… тогаш ќе ја продам.“

Јасмина ме погледна шокирано. „Мамо… не сакавме тоа.“

Драган молчеше долго време, па рече: „Можеби премногу се бориме за нешта што не се важни.“

Седевме долго таа вечер и зборувавме – за минатото, за стравовите, за љубомората што никогаш не сме ја признавале еден на друг. За првпат по долго време почувствував дека можеби има надеж.

Денес куќата покрај Вардар е полна со детски смев и мирис на липа. Но знам дека ништо не е вечно – ниту љубовта ако не ја негуваме секој ден.

Дали вреди да се оствари сопствениот сон ако патем ги изгубиш оние што најмногу ги сакаш? Или вистинската среќа е таму каде што сме заедно – без оглед дали е покрај Вардар или во мал стан во градот? Што мислите вие?