Тој ден кога сè се смени: Исповед на една македонска ќерка

„Мајко, зошто не ме разбуди?!“ – викнав додека трчав низ ходникот, боси нозе удирајќи по студениот паркет. Часовникот на ѕидот покажа 9:45. Срцето ми чукаше како лудо, а во стомакот ми се сврте некоја чудна празнина. Денес требаше да одам на интервју за работа – првата вистинска шанса по месеци безуспешно барање.

Мајка ми, Весна, седеше во кујната со поглед вперен во празното шолје кафе. „Те викав три пати, Марија, ама не реагираше. Си мислев дека си болна…“ Гласот ѝ беше тивок, речиси виновен, но во него се чувствуваше и некоја далечна тага што не ја разбирав.

„Сега ќе ме мислат дека сум неодговорна!“, извикав, фрлајќи ја чантата преку рамо. Телефонот ми беше мртов – кабелот не работеше веќе со недели, но татко ми, Горан, тврдеше дека нема пари за нов. „Секогаш исто! За сè има изговори, само за мене никогаш нема решение!“

Излетав надвор без појадок, со солзи во очите. Воздухот беше тежок, небото сиво, а улицата тивка како да знаеше што ме чека. На автобуската станица веќе немаше никој. Автобусот замина пред пет минути. Седнав на клупата и ги стиснав дланките. Се чувствував како цел свет да се урна врз мене.

Се вратив дома по еден час, поразена и уморна. Мајка ми уште беше во кујната, а татко ми влезе од дворот со калливи чизми. „Што се дереш од сабајле?“, праша грубо. „Не гледаш дека сите имаме проблеми?“

„Ти барем имаш работа!“, му вратив со гнев. „Јас само сакав да добијам шанса!“

Тој ме погледна ладно. „Шанса? Во оваа држава? Само ако имаш врски или ако си нечие дете.“

Мајка ми се вмеша: „Доста веќе! Ќе ни слуша цела зграда.“

Седнав на масата и почнав да плачам. „Зошто секогаш мора да биде вака? Зошто никогаш не можеме да бидеме нормално семејство?“

Тишина. Само звукот на старото радио што тивко свиреше некоја заборавена песна од Леб и Сол.

Попладнето помина во молк. Мајка ми чистеше по куќата, татко ми гледаше вести со гласно негодување за политичарите и економијата. Јас седев во соба и гледав во таванот, размислувајќи дали некогаш ќе излезам од овој маѓепсан круг.

Вечерта, додека вечеравме компири и салата од домати, татко ми одеднаш рече: „Утре ќе одиш кај стрико ти Благоја. Ќе те вработи во неговата продавница.“

Се побунив: „Не сакам милостина! Сакам сама да си најдам работа.“

Тој удри со тупаница по масата: „Доста! Ќе одиш кај што ти велам! Не можеме повеќе да те издржуваме.“

Мајка ми само ја наведна главата. Во очите ѝ видов страв и болка.

Ноќта не можев да заспијам. Слушав како мајка ми тивко плаче во другата соба. Станав и ја најдов во кујната, со раце на лицето.

„Мамо… што ти е?“

Таа ме погледна со црвени очи: „Марија, сакав подобар живот за тебе… Ама изгледа не знам како.“

Ја прегрнав силно. „Не е твоја вина.“

„Татко ти… тој е добар човек, ама животот го скрши. Од кога ја изгуби работата во фабриката, не е ист.“

Сфатив дека сите сме заробени во сопствените стравови и разочарувања.

Следниот ден отидов кај стрико Благоја. Продавницата беше мала, полна со мирис на леб и сирење. Тој ме пречека со широка насмевка: „Еве ја нашата Марија! Ќе видиш, ќе ти се допадне тука.“

Работев цел ден – редев стока, служев муштерии, слушав приказни за нивните маки и радости. Почувствував дека барем нешто правам.

Но навечер, кога се вратив дома, татко ми седеше сам во дневната соба со чаша ракија.

„Седи“, рече.

Седнав тивко.

„Знам дека не ти е лесно“, почна тој. „И мене не ми е лесно да гледам како се мачиш. Ама ова е Македонија, ќерко… Овде или ќе се бориш или ќе те снема.“

Го погледнав и видов човек кој некогаш бил горд и силен, а сега само сенка од тоа што бил.

„Тато… сакам да заминам од тука. Сакам да пробам нешто свое, надвор од ова место.“

Тој воздивна длабоко: „И јас сакав да заминам кога бев млад… ама останав заради семејството. Не знам дали беше правилно.“

Во тие зборови почувствував тежината на сите непроспиени ноќи и пропуштени шанси.

Следните недели работев кај стрико Благоја и штедев пари. Мајка ми секоја вечер ме чекаше будна, а татко ми стануваше сè потивок.

Една вечер најдов писмо скриено во фиоката од мајка ми. Во него пишуваше за некоја стара љубов што ја оставила заради татко ми – човек кој заминал во Австралија и ја викал со себе.

Сфатив дека сите имаме свои жртви и тајни.

Една недела подоцна му кажав на татко ми дека добив понуда да работам во Скопје – мала фирма бараше млади луѓе со желба за учење.

„Оди“, рече тој тивко. „Оди и живеј го својот живот.“

Го прегрнав силно и почувствував како солзи му паѓаат по образите.

Кога тргнав кон Скопје, мајка ми ми даде мал пакет: „Во него има нешто што ќе те потсетува на дома.“

Во автобусот го отворив – внатре беше стара фотографија од нас тројца, насмеани на Охридското Езеро.

Ги затворив очите и си помислив: Дали некогаш ќе можеме повторно да бидеме среќни? Дали вредеше сите овие жртви?

Што мислите вие – дали треба да останеме заедно по секоја цена или понекогаш мораме да си дадеме шанса за нов почеток?