Кога вистината боли повеќе од загубата: Исповед на една вдовица од Скопје

„Не, не можам да го направам ова сама…“ – шепотев во себе додека гледав како лопатата удира во влажната земја. Студениот мартовски ветер ми ги сечеше образите, а солзите не ми течеа – како да немав право на нив. Околу мене, роднините на Љупчо тивко плачеа, некои се крстеа, други само гледаа во земјата. Јас стоев вкочанета, со празнина во градите, додека го спуштаа ковчегот на човекот со кој поминав речиси четириесет години.

Се вратив дома сама. Љупчо беше мојот свет – иако често се каравме за ситници, тој беше мојата сигурност. Сега, кога го немаше, куќата звучеше празно, секој агол полн со спомени и недоискажани зборови. Додека седев на масата, погледот ми падна на купчето сметки што ги оставил на комодата. „Ќе ги средам утре“, ми рече пред две недели, кога последен пат се расправавме за парите.

Следните денови беа магливи. Луѓето доаѓаа и си одеа, носеа храна, зборуваа за Љупчо како за светец. Јас само кимав со глава, додека внатре ме глодаше некоја чудна вознемиреност. Една вечер, кога сите си заминаа, решив да ги отворам тие сметки. Првата беше за струја – долг од 18.000 денари. Втората – кредитна картичка со минус од 120.000 денари. Трета – заем од некоја брза фирма за пари, 5.000 евра! Рацете ми се тресеа додека ги вадев сите писма од фиоката. Секое ново писмо беше нов удар.

„Како можеше да ми го направиш ова, Љупчо? Зошто не ми кажа?“ – шепотев низ солзи. Се чувствував изневерено, понижено и преплашено. Не знаев ни од каде да почнам. Следниот ден отидов во банка – таму ме дочека студена службеничка со намуртен поглед.

– Госпоѓо Цветанова, вашиот сопруг има неисплатен кредит од 10.000 евра. Вие сте солидарен должник.

– Но јас… јас не знаев ништо за тоа! – гласот ми затрепери.

– За жал, така стои во договорот. Мора да почнете со отплата веднаш.

Излегов од банката со чувство дека светот ми се руши под нозете. Синот ми, Александар, живее во Германија и има своја фамилија; ќерка ми Марија е невработена и едвај врзува крај со крај со двегодишното дете. Не сакав да ги оптоварувам.

Деновите минуваа во страв и анксиозност. Почнав да продавам злато и стари работи од дома – венчалниот прстен го ставив последен на маса во заложната куќа. „Љупчо, дали ова ти беше планот? Да останам сама и без ништо?“

Една вечер, додека седев во темница, слушнав тропање на вратата. Отворив и пред мене стоеше соседката Ленче – жена што никогаш не ја сакав особено; секогаш беше љубопитна и малку злобна.

– Добра вечер, Цветанка… Извини што доцнам, ама слушнав дека имаш проблеми со долгови…

– Ленче, не е време… – почнав да ја затворам вратата.

– Чекај! Не дојдов да те осудувам. Дојдов да ти помогнам.

Ја гледав збунето. Ленче извади плик и го стави на масата.

– Ова е за тебе. Не прашувај од каде се парите. Само врати кога ќе можеш.

– Ленче… ова се 2.000 евра! Не можам…

– Можеш! Љупчо ми помогна пред години кога мојот маж ме остави со две деца и без денар. Сега е ред на мене.

Солзите конечно потекоа. Првпат почувствував дека не сум сосема сама.

Следните недели Ленче ми помагаше да најдам дополнителна работа – чистев по станови, готвев за стари луѓе во маалото, дури и шиев завеси за сосетките. Полека почнав да ги отплаќам долговите. Александар дозна за ситуацијата и испрати малку пари секој месец; Марија најде работа како касиерка во маркет.

Но најтешко ми беше кога дознав дека Љупчо земал заем за да му помогне на братучед му Горан – човек што никогаш не ни дојде ни на погребот. Кога го побарав по телефон, само кратко ми рече:

– Цветанка, јас немам ништо со тие пари! Љупчо сам реши да ми помогне.

Се чувствував предадена од сите страни – од сопругот што криел тајни, од роднините што исчезнаа кога најмногу ми требаа.

Една вечер седев со Ленче на балкон и гледавме во светлата на градот.

– Знаеш што е најтешко? – ја прашав.

– Што?

– Не тоа што останав без пари или што морам да работам три работи… туку тоа што цел живот мислев дека го знам човекот покрај себе, а всушност сум живеела со странец.

Ленче ме прегрна.

– Сите ние имаме тајни, Цветанка. Некои болат повеќе од други.

Сега, една година подоцна, долговите се речиси исплатени. Животот не е лесен – но научив дека понекогаш помошта доаѓа од таму каде што најмалку очекуваш. И дека вистината понекогаш боли повеќе од самата загуба.

Дали некогаш навистина ги познаваме луѓето што ги сакаме? Или само веруваме во она што сакаме да го видиме? Кажете ми… дали и вие сте се чувствувале така?