Подарок што ги менува сите правила
„Не, мајко, не можам да го прифатам тоа! Не вака!“ – гласот ми се тресеше додека стоев среде дневната соба, а погледот на мајката на Александар беше остар како жилет. Александар, мојот свршеник, седеше до мене, со рацете стегнати во тупаници, а татко му гордо се смешкаше од другата страна на масата.
„Го купивме станот за вас, Гоце! Во центарот на Скопје! Тоа е подарок од срце,“ рече татко му, Љупчо, со оној негов глас што не трпи противење. „Секој би бил среќен на твое место.“
Се обидов да ја скријам паниката што ми се качуваше во грлото. Знаев што значи тоа – подарокот не беше само подарок. Беше влезница во нивниот свет, нивните правила, нивната контрола. Александар ме фати за рака, но неговиот стисок беше ладен.
„Тато, мамо… ви благодариме, ама можеби треба да размислиме уште малку,“ се обиде да смири Александар.
Мајка му, Весна, веднаш го пресече: „Што има да размислувате? Станот е веќе купен. Сè е средено. Само треба да се вселите.“
Во тој момент, почувствував како мојата слобода се стеснува. Моите родители никогаш не би можеле да ни купат стан. Татко ми работеше како возач на автобус, мајка ми беше медицинска сестра во поликлиника во Кисела Вода. Секогаш ни велеше: „Ќе ви помогнеме колку што можеме, ама среќата сами ќе си ја градите.“
Се сетив на последниот разговор со мајка ми:
„Гоце, не дозволувај никој да ти го диктира животот. Љубовта е ваша работа, не нивна.“
Но сега, со овој стан, сè се менуваше. Александар беше пресреќен – очите му блескаа кога го виде станот: големи прозорци, поглед кон Вардар, нова кујна. „Секогаш сум сонувал да живеам во центар! Конечно – сонот ми се оствари!“ – извика тој.
Јас се насмевнав, но внатре ме болеше. Знаев дека ова ќе биде почеток на нешто што не можам да го контролирам.
Следните недели беа како магла. Весна секој ден доаѓаше со нови идеи: „Гоце, оваа завеса не оди со мебелот. Ќе ти донесам други.“ Или: „Не ти треба толку голема библиотека, ќе ти ја однесам кај нас.“
Александар не гледаше проблем. „Мајка ми само сака да помогне,“ велеше тој.
Но јас се чувствував како гостинка во сопствениот дом. Една вечер, додека ги редев книгите по полица, Весна влезе без да тропне.
„Гоце, зошто не си ја ставила сликата од нашето семејство во дневната?“
„Мислев да ја ставиме во ходникот…“
„Не, таму никој нема да ја види. Ова е и наш дом, знаеш?“
Се насмевнав нервозно и ја спуштив главата. Александар дојде подоцна и ме најде како плачам во бањата.
„Што ти е?“
„Не можам вака… Се чувствувам како да не сум дома.“
„Ќе се навикнеш. Родителите ми сакаат најдобро за нас.“
Но јас знаев дека ова не е љубов – ова е контрола.
Свадбата се приближуваше. Моите родители беа тивки и повлечени. На денот на свадбата, татко ми ме прегрна цврсто:
„Гоце, ако некогаш ти стане премногу тешко… врати се дома.“
Го гледав Александар како танцува со мајка му – таа му шепкаше нешто на уво и тој кимаше со глава. Јас стоев сама покрај прозорецот и гледав во ноќта над Скопје.
Првите месеци од бракот беа кошмар. Весна доаѓаше без најава, носеше храна, чистеше по мене, ги менуваше работите по свој вкус. Александар сè повеќе работеше прекувремено – или можеби бегање од дома му беше полесно отколку да се соочи со мајка му.
Една вечер седнавме на вечера сите тројца.
„Гоце,“ рече Весна додека ми ставаше супа во чинијата, „размислував… кога ќе дојдат децата, ќе ви биде полесно ако јас сум тука секој ден.“
Ми застана залакот во грло.
„Мамо,“ рече Александар тивко, „можеби треба малку повеќе приватност…“
Таа го погледна остро: „Александар! Овој стан е наш подарок! Не заборавај!“
Тој замолкна. Јас станав од масата и излегов на тераса. Воздухот беше тежок од летната жега и од зборовите што не смеев да ги кажам.
Следниот ден отидов кај мајка ми.
„Мамо… не можам повеќе. Станав гостинка во сопствениот живот.“
Таа ме прегрна и ми рече: „Понекогаш подароците се најголемото проклетство.“
Се вратив дома решена да разговарам со Александар.
„Или ќе поставиме граници со твоите родители или ќе си одам,“ му реков низ солзи.
Тој ме гледаше долго време, потоа рече: „Ќе се обидам… ама не знам дали ќе можам.“
Таа ноќ спиевме разделени – јас на каучот, тој во спалната соба.
Следните недели беа борба. Весна доаѓаше поретко, но секогаш со коментари: „Вие младите ништо не знаете…“ Александар се повлече уште повеќе.
Една вечер седев сама во дневната соба и гледав во празниот стан што требаше да биде наш дом.
Сфатив дека понекогаш подароците не носат среќа – туку само нови окови.
Дали вреди да се жртвуваш заради удобност? Или подобро е да живееш скромно, ама слободно?
Што мислите вие? Дали некогаш сте добиле подарок што ви го промени животот – ама не онака како што сте очекувале?