Заминав, затоа што ми беше доста да бидам „неудобна“ сопруга

— Калина, ајде побрзај со тие салати! Гостите ќе стигнат секој момент, а ти уште се мотаиш! — гласот на Горан од дневната соба ми го прободе срцето како ладен нож. Рацете ми трепереа додека ја мешав руската салата, а солзите ми се лизгаа по образите и се мешаа со мајонезот. Не знам дали од кромидот или од болката што ја носев со години.

— Веќе е готово, Горане. Само уште оваа тава да ја извадам од рерна — се обидов да звучам смирено, но гласот ми беше кршлив како стакло.

— И не заборавај да ги ставиш чашите за ракија! Татко ми сака да биде сè под конец кога ќе дојде — додаде тој, без ни да ме погледне.

Секој празник во нашата куќа беше ист. Јас трчам од кујна до трпезарија, а Горан и неговите гости седат, пијат и се смеат. Мајка му, Вера, секогаш со некое потсмевливо добрување:

— Ете, види ја нашата Калина, не може ни салата да направи без да се изгориш или да заборави нешто. Не знам што виде син ми во тебе…

Се навикнав на тие зборови. На почетокот плачев ноќе, скриена под ќебето, додека Горан мирно спиеше до мене. Потоа научив да ги голтам солзите и да се насмевнувам кога ќе ме погледнат. Но, секој ден стануваше потешко.

Една вечер, додека ги миев садовите по уште една фамилијарна вечера, Горан влезе во кујната. Не го слушнав кога влезе — толку бев замислена во своите мисли.

— Калина, можеме ли да зборуваме кратко? — рече тивко, но во неговиот глас имаше нешто што ме натера да се стегнам.

— Секако, што се случи? — се завртев кон него, бришејќи ги рацете во престилката.

— Зошто секогаш мораш да бидеш толку… неудобна? — воздивна тој. — Секогаш нешто ти пречи, секогаш си уморна или нервозна. Мајка ми вели дека не си за оваа куќа. И јас почнувам да мислам така.

Се почувствував како некој да ми го стисна срцето со ладни прсти. Сите мои жртви, сите мои обиди да бидам добра сопруга — сè беше залудно.

— Неудобна? — прошепотив. — Затоа што не можам да бидам невидлива? Затоа што сакам барем еднаш некој да ме праша како сум?

Тој само ги крена рамениците и излезе од кујната.

Таа ноќ не спиев. Слушав како дождот удира по прозорецот и размислував за сите години поминати овде. За тоа како мојата мајка ми велеше: „Ќерко, трпи, така е кај нас жените.“ За тоа како татко ми молчеше кога Горан првпат викна по мене пред сите на свадбата на братучед му.

Утредента, додека ги редев алиштата на терасата, Вера дојде до мене.

— Калина, ако не можеш да се вклопиш во ова семејство, подобро оди си. Не ни требаат проблеми — рече ладно.

Го гледав дворот полн со кал и си помислив: „Дали ова е мојот живот? Дали ова е сè што заслужувам?“

Се сетив на мојата другарка Јована од соседното село. Таа пред две години го напушти мажот и сега работи во градот. Сите зборуваа за неа — „срамота“, „разведена“, „неморална“. Но кога ја видов последен пат, таа беше насмеана и слободна.

Таа вечер седнав со Горан.

— Сакам да разговараме сериозно — му реков решително.

— Што пак сега? — воздивна тој.

— Сакам развод.

Тишина. Само тиктакањето на часовникот на ѕидот се слушаше.

— Ти си луда! Што ќе кажат луѓето? Мајка ми ќе умре од срам! — викна тој.

— А што ако јас умрам од болка? — го прашав тивко.

Следните денови беа пекол. Мајка му ме навредуваше уште повеќе. Сестра му ме избегнуваше. Дури и соседките почнаа да ме гледаат чудно кога ќе одам до продавница.

Но јас веќе бев донела одлука. Ги собрав работите во една торба и заминав кај мојата мајка во градот. Таа прво беше шокирана, но потоа ме прегрна силно:

— Ќерко, подобро сама отколку несреќна.

Поминаа месеци. Работам во пекара кај стариот чичко Петре. Не е лесно — луѓето зборуваат, осудуваат, дури и роднините ме избегнуваат на пазар. Но секое утро кога ќе се разбудам сама во мојата соба, дишам слободно. Никој не ми вика, никој не ме омаловажува.

Еднаш го сретнав Горан на улица. Беше сам, изгледаше постаро и уморно.

— Калина… — почна тој.

— Не мора ништо да кажеш — го прекинав. — Јас конечно сум добро.

Сега често размислувам: Дали вредеше? Дали требаше порано да заминам? Дали жените во Македонија некогаш ќе престанат да бидат „неудобни“ ако сакаат достоинство?

А вие што мислите? Дали е подобро да трпиме заради мир во куќата или да се избориме за себе?