Кога Светот Ми Се Преврте: Исповед на Една Македонка
„Зошто сега? Зошто баш вака?“ – гласот на Марјан одекнуваше низ ходникот додека ги собираше своите работи. Јас стоев покрај прозорецот, гледајќи во темнината над Скопје, и се обидував да го слушнам сопствениот здив. Не плачев. Не викав. Само молчев. „Елена, не можам повеќе. Ја сакам друга. Ќе одам кај неа вечерва.“
Се свртев кон него, го погледнав право во очи и реков: „Добро.“ Толку. Без драма, без прашања. Тој очекуваше да се распаднам, да го молам, да фрлам нешто по него. Но јас бев празна како старо буре оставено на дожд. Кога ја затвори вратата зад себе, почувствував како нешто во мене умира, но не знаев што точно.
Седнав на подот во дневната соба, меѓу расфрланите фотографии од свадбата и детството на нашата ќерка Марија. Се прашував каде згрешив. Дали беше тоа што премногу работев? Или што секогаш го ставав семејството пред себе? Или можеби затоа што никогаш не научив да се карам доволно гласно за да ме слушне?
Телефонот ѕвонеше. Мајка ми. „Елена, што се случува? Марјан ми се јави…“
„Замина,“ реков кратко.
„Што значи замина? Кај?“
„Кај друга жена.“
Тишина од другата страна. Знаев дека мајка ми ќе почне да ме советува, да ми зборува за трпение, за тоа како сите бракови имаат кризи и дека треба да се борам за него. Но јас не сакав борба. Сакав само мир.
Следните денови беа магливи. Марија плачеше секоја вечер, прашуваше каде е тато. Јас и ветив дека ќе биде добро, иако не верував во тоа ни самата. На работа сите ме гледаа со сожалување, а шефицата Весна ми рече: „Елена, ако сакаш слободен ден…“
„Не, сакам само да работам,“ одговорив.
Секој ден станував рано, ја носев Марија во градинка, одев на работа, се враќав дома и гледав во ѕидовите. Се обидував да најдам смисла во секојдневието, но сè ми изгледаше како лоша шега.
Една вечер, додека ги средував старите писма од Марјан, најдов едно писмо од татко ми до мајка ми од 1987 година. Во него пишуваше: „Љубовта не е доволна ако нема разбирање.“ Сфатив дека цел живот сум бегала од вистината – дека љубовта не е гаранција за среќа.
Мајка ми дојде една недела подоцна со тава мусака и очи полни со грижа.
„Ќерко, не можеш вака сама. Ќе се разболиш.“
„Мамо, не сум сама. Имам тебе и Марија.“
„Но ти си сама во душата. Тоа е најтешко.“
Не знаев што да и одговорам. Навечер ја слушав Марија како спие и се прашував дали некогаш ќе бидам доволно силна за неа.
Еднаш, додека седев во парк со Марија, дојде соседката Билјана.
„Елена, слушнав што се случило… Ако ти треба нешто…“
„Фала Билјана, добро сум.“
Но не бев добро. Почнав да имам напади на паника. Секој звук на клучот во вратата ме тераше да мислам дека Марјан ќе се врати и ќе каже дека сè било грешка. Но тој не се врати.
Минаа месеци. Марија почна да црта цртежи со три фигури – мама, тато и таа – но тато секогаш беше на другата страна од листот. Еднаш ја прашав:
„Зошто тато е толку далеку?“
„Затоа што е таму кај новата жена,“ рече таа едноставно.
Срцето ми се стегна.
Почнав да одам кај психолог – првпат во животот признавав дека не можам сама. Психологот ме праша: „Кој си ти без Марјан?“ Не знаев да одговорам.
Сестра ми Ана дојде една вечер со вино и чоколадо.
„Елена, мораш да излезеш малку. Да се насмееш.“
„Не знам дали знам како се смее човек после вакво нешто.“
Таа ме прегрна.
„Ќе научиш пак.“
Почнав да излегувам со Ана и нејзините пријателки. Слушав нивни приказни за љубови, разводи, нови почетоци. Сфатив дека не сум единствената што страда.
Една вечер запознав човек по име Горан – разведен татко на две деца. Разговаравме со часови за животот, за тоа како луѓето мислат дека жените треба да трпат сè заради децата и фамилијата.
„Зошто мислиш дека треба да бидеш силна цело време?“ ме праша тој.
„Затоа што ако паднам, кој ќе ја држи Марија?“
Горан кимна со глава.
„И јас така мислев… додека не паднав и видов дека децата учат од нашите падови исто колку и од нашите победи.“
Таа ноќ првпат плачев пред некој друг освен пред себе.
Мајка ми почна да инсистира да го барам Марјан за алиментација.
„Не сакам ништо од него,“ велев тврдоглаво.
„Ова не е за тебе – ова е за Марија,“ рече таа строго.
На крај попуштив. Судскиот процес беше понижувачки – адвокати, сведоци, стари пријатели кои сведочеа за нашиот брак како да бил театарска претстава. Марјан седеше на другата страна од салата со новата жена – Симона – која ме гледаше со победнички поглед.
Кога судијката ја изрече пресудата за алиментација и старателство, почувствував олеснување помешано со срам. Како да признавам пораз пред целото општество.
Мина уште една година. Научив да живеам сама со Марија – да готвам само за две лица, да одам на родителски средби без придружба, да се смеам на глупави македонски серии навечер кога Марија ќе заспие.
Но секогаш кога ќе видам среќни семејства во парк или кога ќе слушнам свадбени ѕвона од блиската црква, нешто ме боцка во срцето.
Сега знам дека животот не е фер и дека љубовта понекогаш завршува без објаснување. Но научив дека имам сила што никогаш не сум ја познавала во себе.
Дали некогаш ќе можам пак вистински да сакам? Или оваа болка засекогаш ќе остане дел од мене? Кажете ми – дали сте биле некогаш толку изгубени што сте се плашеле дека нема враќање назад?