Советот од баба што не беше доволен: Приказна за љубов, брак и македонската реалност

„Ќе ја сакаш и кога ќе ти биде најтешко, синко. Љубовта не е само кога е лесно.“

Гласот на баба Славка ми одекнуваше во главата додека стоев пред вратата од нашата мала станбена кујна во Аеродром, со рацете стегнати во тупаници. Од другата страна, Марија – мојата сопруга, мајка на нашите две деца, жената со која ветив дека ќе остарам. Но сега, нејзиниот глас беше остар како нож:

„Ти секогаш доцниш! Не ти е гајле ни за мене, ни за децата! Знаеш ли колку пати ги легнав сама?“

Се обидов да одговорам смирено, но зборовите ми се заглавија во грлото. „Марија, работев прекувремено… Шефот ми рече ако не останам, ќе ме намали. Знаеш колку ни требаат тие пари.“

Таа само се насмеа горчливо. „Парите? А што со нас? Што со мене?“

Се сетив на баба Славка и нејзините зборови на денот на нашата свадба. Таа ми ја стави раката на рамото и ми шепна: „Љубовта е трпение, синко. Ќе има денови кога ќе мислиш дека не можеш повеќе, ама тогаш најмногу треба да останеш.“

Но никој не ти кажува колку боли кога трпиш, а гледаш дека љубовта полека се претвора во навика. Никој не ти кажува дека во Македонија, кога платата ти е 25.000 денари, а киријата 12.000, љубовта почнува да тежи како камен околу вратот.

Децата – Јована и Александар – беа единственото нешто што нè држеше заедно. Јована имаше седум години и веќе почна да прашува зошто мама и тато често се караат. Александар беше мал, но неговите очи беа полни со страв секогаш кога ќе викневме.

Една вечер, додека седевме на масата и јадевме супа од кесичка – затоа што немавме пари за ништо друго – Марија го скрши молкот:

„Знаеш ли дека мајка ми ми рече да си одам кај нив? Дека вака не се живее.“

Ја погледнав. „И што мислиш ти?“

Таа ги спушти очите. „Не знам… Уморна сум, Благоја. Секој ден исто. Ти доаѓаш изморен, јас нервозна… Децата гледаат сè.“

Се сетив на татко ми како викаше по мајка ми кога бев мал. Се заколнав дека никогаш нема да бидам таков татко. Но еве ме – седам пред сопругата и децата, неспособен да им понудам нешто повеќе од празни зборови и евтина супа.

Следниот ден отидов кај баба Славка. Таа живееше сама во малото село над Велес. Кога ме виде на врата, веднаш знаеше дека нешто не е во ред.

„Влези, синко. Кажи што те мачи.“

Седнавме на старата дрвена клупа пред куќата. Воздухот мирисаше на липа и земја.

„Баба… Мислам дека Марија ќе си замине. Не знам што да правам.“

Таа ме погледна со тие нејзини стари, уморни очи.

„Љубовта е борба, Благоја. Ама не смее да биде војна. Ако само едниот се бори – другите се повредуваат.“

„А што ако љубовта не е доволна?“ – прашав тивко.

Таа воздивна. „Понекогаш не е. Понекогаш треба повеќе – разбирање, жртва… И понекогаш треба да пуштиш.“

Се вратив дома со тежина во срцето. Марија седеше во дневната соба со куфер покрај нозете.

„Ќе одам кај мајка ми некое време“, рече без да ме погледне.

Јована плачеше во собата. Александар ја гушкаше својата играчка мечка.

„Марија…“

Таа ме прекина: „Не можам повеќе вака. Ќе доаѓам секој ден по децата. Треба да размислиме што понатаму.“

Вратата се затвори зад неа како последен удар на срцето.

Следните недели беа пекол. Секој ден ги гледав децата како се обидуваат да разберат зошто мама и тато не се заедно. Соседите шушкаа зад грб; мајка ми ме гледаше со разочарување; татко ми само молчеше.

Еднаш Јована ме праша:

„Тато, дали ако повеќе те сакам, мама ќе се врати?“

Солзите ми течеа по лицето додека ја гушкав.

„Не е до тоа колку некој сака, душо… Понекогаш работите едноставно не одат.“

Поминаа месеци додека Марија и јас конечно седнавме заедно кај психологот во Центарот за социјална работа. Таму слушнавме работи што никогаш не си ги кажавме дома:

„Се чувствувам сама“, рече таа.
„Се чувствувам како да сум само банкомат“, реков јас.
„Сите сме уморни“, рече психологот.

Пробавме уште еднаш – ради децата, ради нас самите. Но секој обид беше како лепење скршено стакло – парчињата сè уште сечеа.

На крајот решивме да се разделиме. Не беше тоа крајот што го замислував кога баба Славка ми го даде својот совет. Но беше единствениот начин да престанеме да се повредуваме.

Денес живеам сам во мал стан во Кисела Вода. Децата ги гледам секој втор викенд. Марија најде работа во маркет; јас уште работам прекувремено за да платам алиментација и кирија.

Понекогаш одам кај баба Славка и седиме на истата клупа.

„Животот е тежок, синко“, вели таа.
„Знам, бабо“, одговарам.

И сè уште си го поставувам истото прашање: Дали можевме нешто поинаку? Дали љубовта навистина некогаш е доволна – или само ни треба повеќе храброст да признаеме кога не е?

Што мислите вие? Дали советите од постарите навистина помагаат – или секоја генерација мора сама да ја научи својата лекција?