Долгот на мајка ми стана мој товар: Приказна за наследство што никој не го посакува

„Ти си ми ќерка, Марија! Ти треба да ми помогнеш! Не можеш да ме оставиш вака!“, гласот на мајка ми, Весна, одекнуваше низ малата кујна во станот во Аеродром. Беше доцна вечер, а јас стоев пред неа со треперливи раце, држејќи ја сметката за струја што повторно не беше платена. Надвор, светлата од соседните згради трепкаа како да ми се потсмеваат на мојата немоќ.

Секогаш знаев дека мајка ми е посебна жена. Уште од дете гледав како таа со леснотија ги освојуваше луѓето околу себе – дали беше тоа продавачот во маркетот кој ѝ даваше попуст, или некој нов „пријател“ кој ѝ купуваше вечера во кафана. Никогаш не работеше, никогаш не се грижеше за сметки или за тоа како ќе преживееме до крајот на месецот. „Ќе се снајдеме“, велеше секогаш со насмевка.

Но, кога татко ми не издржа повеќе и си замина, јас останав единствената што можеше да ја гледа во очи. Имав само 19 години кога првпат сфатив дека нашата фамилија живее на работ на провалија. Секоја недела ново лице седеше на нашата маса – некој „чичко“ кој доаѓаше со подароци и ветувања. Но, сите тие заминуваа кога парите ќе се потрошат.

„Марија, ти си млада, имаш работа, можеш да ми помогнеш“, повторуваше мајка ми додека јас се обидував да ѝ објаснам дека мојата плата од шалтер во банка едвај стигнува за кирија и храна. „Не можам повеќе, мамо. Морам и јас да живеам“, ѝ реков една вечер додека таа плачеше и ме молеше.

Тогаш почна вистинскиот кошмар. Без да ми каже, Весна почна да зема кредити од разни брзи финансиски фирми. Прво беше мала сума – пет илјади денари. Потоа десет. За неколку месеци, долговите се натрупаа како снежна топка што се тркала низ стрмнина. Еднаш најдов писмо од извршител залепено на вратата. Срцето ми потона. „Долг: 120.000 денари. Должник: Весна Петровска. Гарант: Марија Петровска.“

„Што е ова, мамо?! Како можеше да ме ставиш гарант без да ме прашаш?!“, ја прашав со гнев и солзи во очите.

„Ти си ми ќерка! Кој друг ако не ти?“, ми возврати таа ладно, како тоа да е најнормална работа на светот.

Од тој ден почна мојата борба со банките, извршителите и сопствената совест. Секој ден добивав повици од непознати броеви – луѓе кои бараа пари, заканувачки гласови кои ме тераа да се чувствувам виновна што сум жива. На работа станав нервозна, заборавив како е да се смееш искрено. Пријателите почнаа да ме избегнуваат – никој не сакаше да слуша за долгови и семејни проблеми.

Една вечер седев со братучетка ми Јована во парк кај Железничка станица. „Марија, зошто дозволуваш мајка ти да те уништи?“, ме праша таа додека цигарата ѝ тлееше во раката.

„Таа е мајка ми… Не можам да ја оставам на улица“, шепнав.

„А ти? Кој ќе те спаси тебе?“, ме погледна право во очи.

Таа ноќ не спиев. Се вратив дома и ја најдов мајка ми како гледа турска серија со чаша вино во рака. „Мамо, мора нешто да смениме. Не можам вака повеќе“, ѝ реков.

„Секогаш си била драматична! Ќе се среди сè“, одговори таа без ни трошка грижа.

Следните месеци беа пекол. Почнав да работам дополнително – чистев станови по викендите, пишував домашни задачи за студенти преку интернет. Сè само за да ги покријам ратите и да не останеме без кров над глава. Мајка ми продолжи по старо – излегуваше со пријателки, купуваше нови фустани на кредит.

Еднаш ја затекнав како преговара со некој непознат маж во ходникот. „Мамо, што правиш?“, ја прашав вознемирено.

„Тој ќе ни помогне со парите“, рече таа.

„Не сакам повеќе такви помошници! Доста ми е од твоите пријатели!“, извикав.

Таа ме погледна со презир: „Ти си неблагодарна! Да не бев јас, немаше ни да постоиш!“

Се почувствував како најлошата ќерка на светот. Но, кога една вечер добив повик од болница – мајка ми паднала и ја скршила ногата – срцето ми се стегна од грижа. Седев покрај нејзиниот кревет додека таа спиеше под дејство на лекови и размислував: дали ова е животот што го заслужувам? Дали сум должна засекогаш да ги плаќам туѓите грешки?

По неколку недели рехабилитација, Весна се врати дома послаба и потивка. Првпат ја видов исплашена. „Марија… се плашам што ќе биде со мене ако ти заминеш…“, шепна една вечер.

„И јас се плашам, мамо… Но мора нешто да смениме. Мораш и ти да преземеш одговорност“, ѝ реков тивко.

Почнавме заедно да ги разгледуваме долговите, да бараме начини за отплата, дури и таа најде работа како чистачка во една зграда. Не беше лесно – секој ден беше борба со срамот и минатото. Но барем почнавме да зборуваме искрено.

Сега, кога седам сама во мојата соба и ги гледам старите фотографии од детството, се прашувам: Дали сме навистина должни да ги носиме товарите на нашите родители? Или некогаш мораме да кажеме „доста е“ и да почнеме нов живот?

Што би направиле вие на мое место? Дали љубовта кон родителите треба да има граници?