Кога Љубовта Се Распадна: Како Го Загубивме Патот Без Вера

„Зошто секогаш мора јас да попуштам, Марко? Зарем не гледаш дека веќе не можам вака?“ – гласот на Елена одекнуваше низ тесниот ходник на нашиот стан во Аеродром. Се сеќавам, беше среда вечер, надвор врнеше ситен дожд, а јас стоев пред неа со празен поглед, држејќи ја чашата со ладно кафе што одамна го изгуби вкусот.

„Елена, не е до тоа кој попушта. Само… уморен сум. Од работа, од кавги, од сè. Не знам ни сам што правиме повеќе,“ промрморив, но таа веќе беше свртена кон прозорецот, со рацете стегнати во тупаници.

Никогаш не мислев дека ќе дојде ден кога ќе се плашам да се вратам дома. Кога се венчавме пред осум години во малата црква во Велес, ветивме дека ќе бидеме тука еден за друг – во добро и во зло. Но, некаде по патот, заборавивме што значи тоа „заедно“.

Сè почна кога добив унапредување на работа. Одеднаш, парите не беа проблем, но времето стана луксуз. Доаѓав дома доцна, а Елена ме чекаше со ладна вечера и уште поладни зборови. „Ти веќе не си истиот човек,“ ми рече еднаш. Јас се насмеав, мислејќи дека претерува. Но таа беше во право.

Почнав да ги прескокнувам неделните литургии со изговор дека сум преморен. Елена прво се лутеше, потоа се откажа да ме буди недела наутро. Нашите разговори станаа кратки и површни – кој ќе купи леб, кој ќе ја плати струјата, кој ќе го земе детето од школо. Љубовта се претвори во рутина.

Една вечер, додека син ми Давид спиеше, слушнав како Елена разговара по телефон со мајка ѝ:

„Мамо, не знам што да правам повеќе. Се чувствувам сама… како да живеам со странец.“

Срцето ми се стегна. Сакав да влезам и да ѝ кажам дека и јас се чувствувам исто, но гордоста ми беше посилна. Наместо тоа, излегов на балкон и запалив цигара – нешто што одамна го оставив.

Следниот ден на работа не можев да се сконцентрирам. Колегата Горан ме праша:

„Што ти е бе, Марко? Изгледаш како да си видел дух.“

„Можеби и видов… духот на мојот брак како исчезнува,“ му одговорив со горчлива насмевка.

Горан само кимна со глава:

„Знаеш што велат старите – куќа без вера е како куќа без темели.“

Тие зборови ме погодија посилно од што очекував. Се сетив на татко ми, кој секогаш велеше дека семејството е свето и дека без доверба и почит нема иднина. А ние токму тоа го изгубивме.

Неколку недели подоцна, Елена ми призна дека размислува за развод.

„Не можам повеќе вака, Марко. Секој ден е борба. Не смееме ни пред Давид да се караме, ама тој веќе чувствува сè.“

Ја гледав во очи и видов болка што никогаш порано не ја забележав. Сакав да ја прегрнам, но рацете ми беа тешки како олово.

„Можеби ако побараме помош… ако разговараме со свештеникот или со советник…“

Таа само ја спушти главата:

„Премногу доцна ли е?“

Таа ноќ не спиевме. Јас лежев на креветот и гледав во таванот, а таа плачеше тивко свртена кон ѕидот. Утредента Давид не сакаше да оди на училиште.

„Мамо, тато… ќе престанете ли да се карате?“

Ништо не боли повеќе од детскиот страв. Тогаш сфатив колку сме го повредиле.

Почнавме да одиме на советување кај отец Никола во црквата „Св. Петка“. Првиот пат едвај проговоривме нешто повеќе од формални реченици.

„Деца мои,“ ни рече отец Никола, „љубовта не е само чувство – таа е избор што го правите секој ден. Ако не простувате и не се почитувате, ѓаволот лесно ќе најде место меѓу вас.“

Слушав, но дел од мене беше скептичен. Можеби затоа што бев навикнат да решавам сè сам – без помош од никого, дури ни од Бога.

Но советувањето помогна барем малку да се отворат старите рани и да зборуваме искрено за стравовите и разочарувањата. Елена призна дека се чувствува невидлива покрај мене; јас признав дека сум се изгубил себеси во трката по пари и статус.

Сепак, работите не се подобрија преку ноќ. Имаше денови кога мислев дека нема спас за нас. Други денови пак, кога Давид ќе ни донесеше цртеж на кој сите сме заедно насмеани, верував дека можеби сепак има надеж.

Еднаш вечерта седевме сите тројца на масата – нешто што одамна не се случило – и Давид рече:

„Јас сакам пак да бидеме среќни.“

Тогаш решивме да направиме промени – мали чекори: заеднички појадок недела наутро, прошетка во парк без телефони, молитва пред спиење. Не беше лесно; навиките тешко умираат.

Но најтешко беше повторно да си простиме еден на друг – за сите пропуштени моменти, за сите изговори и тивки солзи.

Денес сè уште учиме како да бидеме семејство. Не сме совршени – далеку сме од тоа. Но знам едно: кога ги игнориравме вредностите што ги носиме од дома и верата што нè држеше заедно, дозволивме гордоста и себичноста да нè разделат.

Сега секој ден си поставувам прашање: Дали можевме порано да сфатиме колку е важно да простиш и да бидеш благодарен? Дали вредеше толку многу гордост за толку малку среќа?

А вие? Дали некогаш сте почувствувале како љубовта ви се лизга низ прсти додека трчате по нешта што не значат ништо ако ги немате оние што ги сакате покрај себе?