Кога свекрва ми го критикуваше изгледот на мојот сопруг, ѝ предложив таа да се справи – и не очекував што ќе се случи

„Зошто пак со тие стари фармерки, Ѓорѓи? Зарем немаш нешто поубаво да облечеш? Елена, што правиш ти како жена?“ – гласот на свекрва ми, Лидија, одекна низ ходникот уште пред да влеземе во дневната соба. Се стуткав, а Ѓорѓи само воздивна и ми намигна, како да сака да ми каже: „Навикната е, не се секирај.“ Но, мене ми зовре крвта. Не беше првпат да слушнам вакви коментари, но денес нешто во мене пукна.

Седнавме на масата, а Лидија веќе го местеше погледот кон Ѓорѓи. „Сине, кога ќе се средиш малку? Луѓето ќе помислат дека немаш жена дома!“

„Мамо, добро ми е вака,“ одговори Ѓорѓи, но таа не престана.

„Елена, ти си млада жена, треба да го научиш мажот како да изгледа пристојно. Во мое време, мажите не излегуваа од дома без пеглана кошула и чисти чевли.“

Го почувствував погледот на Ѓорѓи врз мене – молбата во неговите очи беше очигледна: „Не влегувај во расправија.“ Но не можев да молчам. „Лидија,“ реков тивко, но цврсто, „ако толку ти пречи како изгледа Ѓорѓи, зошто не го средиш ти? Јас очигледно не сум доволно добра.“

Тишина. Дури и часовникот на ѕидот престана да чука. Лидија ме погледна со изненадување, а потоа со презир. „Јас? Јас веќе си го воспитав синот. Ти си му жена сега.“

„Тогаш зошто секогаш мене ме обвинуваш? Ако мислиш дека можеш подобро, повели.“

Ѓорѓи се насмевна нервозно и се обиде да ја смени темата. „Мамо, ајде да зборуваме за нешто друго. Како е дедо?“

Но Лидија не попушташе. „Не, не! Ова мора да се реши. Јас не можам да гледам како мојот син оди по град како некој просјак! Елена, ако не знаеш како се пере и пегла, ќе ти покажам.“

Се почувствував понижено. Се борев со солзите. Зошто секогаш јас сум виновна? Зошто жените во Македонија мораат да бидат одговорни за сè што прават нивните мажи? Зошто никој не го прашува Ѓорѓи што сака да носи?

Следниот ден Лидија дојде кај нас со две кеси облека и пегла во рака. „Дојдов да ви помогнам,“ рече со саркастична насмевка.

„Мамо, што правиш?“ праша Ѓорѓи.

„Ќе те средам малку. Елена има премногу работа, па јас ќе ти ги испеглам кошулите.“

Го гледав Ѓорѓи како стои збунет во ходникот додека мајка му му ги вади старите фармерки од плакарот и ги фрла во кеса за ѓубре.

„Овие нема веќе да ги носиш! Од сега само ова,“ му покажа на новите панталони и кошули.

Ѓорѓи ја зеде кесата со старите фармерки и ја врати назад во плакарот. „Мамо, овие ми се омилени. Не сакам да ги фрлам.“

Лидија почна да вика: „Сине, јас само сакам најдобро за тебе! Луѓето зборуваат! Соседите ми кажаа дека те виделе на пазар со тие парталави фармерки!“

Се вмешав: „Лидија, ако толку ти е важно што мислат другите, тогаш живеј ти со нивните мислења. Нас ни е убаво вака.“

Таа ме погледна со омраза. „Ти си виновна што мојот син се промени! Пред тебе беше друг човек!“

Ѓорѓи избувна: „Мамо, доста! Јас сум возрасен човек! Ако сакам да носам стари фармерки – ќе носам! Ако сакам да одам на пазар во маица – ќе одам! Остави нè веќе на мир!“

Лидија почна да плаче. „Јас само сакам најдобро за тебе…“

Се почувствував виновно иако знаев дека не сум виновна. Се прашував дали некогаш ќе бидам доволно добра за оваа фамилија.

Следните недели Лидија не ни се јавуваше. Ѓорѓи беше тивок и замислен. Еден ден седнавме на балконот и тој ми рече: „Елена, извини што те ставив во оваа ситуација. Можеби требаше порано да ѝ кажам да престане.“

Го прегрнав. „Не си ти виновен. Ова е нешто што сите жени тука го трпат. Секогаш сме ние виновни за сè.“

По еден месец Лидија ни дојде на врата со пита во рака и солзи во очите. „Извинете деца… Можеби претерував… Само сакав да ви помогнам.“

Ја прегрнав и јас. „Лидија, ние сами ќе си ги решаваме проблемите. Ако ни треба помош – ќе побараме.“

Таа кимна со глава и седна со нас на масата.

Од тој ден работите се смирија – барем привидно. Но секогаш кога ќе ги видам старите фармерки на Ѓорѓи, се потсетувам колку е тешко да се биде жена во Македонија – секогаш под лупа, секогаш виновна за туѓите избори.

Дали некогаш ќе престанеме да живееме според туѓите очекувања? Дали ќе дојде ден кога секој ќе може слободно да биде свој? Што мислите вие?