Кога свекрвата станува опасност во домот: Венецот на моето име

– Кој би можел да направи вакво нешто? – прашав низ забите, додека гледав во венецот што стоеше на масата во дневната соба. Беше црн, тежок и мирисаше на смрт. На лентата со златни букви пишуваше: „За Јована“. Моето име. Без потпис. Без порака. Само студена тишина.

Горан, мојот сопруг, седеше на фотелјата и гледаше вести. Не ни погледна кон мене.
– Можеби е некоја грешка, Јована. Не се оптоварувај. Ќе го фрлам утре.

Но јас не можев да се смирам. Во нашата зграда сите се познаваат. Никој не би се пошегувал вака. А и кој би се шегувал со смртта? Се сетив на мајка му, Ленка. Последните месеци беше како сенка во нашиот дом – доаѓаше без најава, носеше храна што никој не ја бараше, ги местеше работите по своја волја. Секогаш со некоја забелешка за мене: „Јована, детето ти е премалку облечено“, „Јована, супата ти е блага“, „Јована, Горан изгледа уморен“.

Се обидував да бидам трпелива. Знам дека Горан е нејзино единствено дете, а јас сум само „таа што му го одзеде синот“. Но, последниот месец нејзините зборови станаа поостри, а погледот – поладен.

– Можеби треба да ја прашаме Ленка дали знае нешто? – реков внимателно.
Горан воздивна.
– Те молам, не почнувај пак со тоа. Мајка ми нема врска со ова.

Но јас не можев да се смирам. Цела ноќ не спиев. Слушав чекори во ходникот, секое тропање ми беше како закана. Утрото, кога Горан замина на работа, Ленка се појави без да тропне. Влезе со клучот што тајно го земала од Горан пред неколку месеци.

– Добро утро, Јована – рече ладно.
– Добро утро… – одговорив, обидувајќи се да звучам нормално.

Таа го виде венецот на масата и за момент застана. Погледна во мене со чуден сјај во очите.
– Што е ова?
– Не знам… некој го донесе синоќа. Со моето име.

Ленка се насмевна – но тоа не беше насмевка на утеха, туку нешто друго, нешто што ме исплаши.
– Некои работи доаѓаат кога најмалку ги очекуваш – рече и почна да ги мести чиниите по своја волја.

Седнав на столчето и ја набљудував. Се прашував дали таа има врска со ова. Дали сака да ме избрка од сопствениот дом? Или можеби сака нешто полошо?

Попладнето дојде соседката Марија по шеќер. Кога го виде венецот, се прекрсти трипати.
– Господе боже! Кој ти го направи ова?
– Не знам… – реков тивко.
– Пази се, Јована. Некој ти мисли лошо.

Таа замина брзо, оставајќи ме сама со стравот и сомнежите. Горан дојде дома доцна и беше нервозен.
– Зошто уште стои тој венец тука? Те молам, престани да правиш драма!
– Горан, ова не е драма! Ова е закана!
– Доста веќе! – викна тој и ја тресна вратата од спалната соба.

Останав сама во дневната соба, со венецот и тишината што ме гушеше. Се сетив на татко ми кој почина пред две години – неговите зборови ми одекнуваа во главата: „Никогаш не дозволувај некој да те истера од твојата куќа“.

Следните денови Ленка доаѓаше почесто од обично. Секогаш носеше нешто – колачи, компоти, па дури и нови завеси за кујната. Но секој пат кога ќе останевме сами, ми зборуваше во шифри:
– Некои жени не се за овој дом… Некои мајки знаат што е најдобро за своите синови…

Една вечер ја слушнав како му зборува на Горан во ходникот:
– Сине, таа не ти е достојна. Ти заслужуваш подобро. Види ја како те гледа… како да сака да те контролира!

Горан молчеше. Кога влезе во собата, очите му беа црвени.
– Јована… можеби треба малку да се одмориме еден од друг…

Светот ми се сруши. Се чувствував како странец во сопствениот дом. Ленка победнички ме гледаше од кујната.

Следното утро решив да одам кај мајка ми во Ѓорче Петров. Таа ме прегрна силно.
– Ќерко моја, никој нема право да ти го земе мирот! Ако треба ќе дојдам јас кај тебе!

Но знаев дека морам сама да се соочам со ова зло. Се вратив дома вечерта и ја затекнав Ленка како пребарува по моите фиоки во спалната соба.
– Што правиш?!
Таа се сврте ладно:
– Барам доказ дека си достојна за мојот син!

Ми се затемни пред очи. Ја истуркав надвор од собата и ја заклучив вратата зад себе. Горан дојде пет минути подоцна и почна да тропа:
– Отвори! Што правиш?!
– Или јас или мајка ти! – викнав низ солзи.

Тој молчеше долго време пред да рече:
– Не можам да бирам помеѓу вас две…

Таа ноќ ја поминав будна, слушајќи ги чекорите на Ленка низ ходникот. Утредента решив да одам во полиција. Пријавив закана – анонимниот венец и постојаното малтретирање од свекрвата.

Полицаецот ме погледна со разбирање:
– Ова не е првпат да слушнам ваква приказна… Многу жени страдаат од свекрви кои мислат дека синот им е уште дете.

Се вратив дома посилна. Горан ме чекаше на врата.
– Мајка ми ќе си оди кај сестра ѝ во Битола за некое време… Сакам да пробаме повторно.

Ленка замина следниот ден – но пред да излезе ми шепна:
– Ова не е крајот, Јована…

Сега стојам покрај прозорецот и гледам во темнината над Скопје. Дали некогаш ќе имам мир во сопствениот дом? Дали љубовта може да преживее кога мајката на сопругот станува твој најголем непријател?

Што би направиле вие на мое место? Дали некогаш сте се чувствувале како странец во сопствениот дом?