Преку незатворените прозорци: Животот на Јадранка меѓу тишината и вистината

— Добро утро…

Гласот ми беше чуден, како да не беше мој. Се одби од студените ѕидови на станот во Кисела Вода, каде што живеам сама веќе три години. Прозорците беа отворени, а сепак воздухот стоеше тежок, како да не сакаше да влезе свежина во оваа соба. Го повторив уште еднаш, посилно:

— Добро утро!

Никој не одговори. Само ехото на мојата осаменост. Се прашував кога последен пат некој ми возвратил на поздравот. Можеби кога ќерка ми, Марија, последен пат дојде пред шест месеци. Тогаш се скаравме толку жестоко што од тогаш не ми се јави.

Седнав на креветот и ги зедов фотографиите од фиоката. На една од нив сме јас, Марија и мојата мајка, Славка, на Охридското езеро. Сите насмеани, а јас тогаш мислев дека ништо не може да нè раздели. Но животот е полн со тајни што ги чуваме длабоко во себе, мислејќи дека така ги штитиме најблиските.

Сè почна кога татко ми почина. Мајка ми се затвори во себе, а јас останав да се грижам за неа и за Марија. Работев две работи — во библиотека и попладне чистев станови низ Центар. Марија растеше брзо, а јас немав време да ја слушнам. Една вечер, кога дојдов дома уморна, ја најдов како плаче во собата.

— Мамо, зошто никогаш не зборуваш со мене? — ме праша.

— Зборувам, душо… само сум уморна — се обидов да ја утешам.

— Не зборуваш за важните работи! За тато, за баба… за тебе!

Тогаш првпат сфатив дека молкот ме проголтал. Дека тишината станала дел од мене. Но како да зборувам кога секој збор боли? Како да ѝ кажам на Марија дека татко ѝ не замина само поради болест, туку затоа што мајка ми го избрка? Како да ѝ објаснам дека љубовта понекогаш е сурова?

Следните години поминаа во обиди да ја заштитам од вистината. Но таа растеше и прашањата стануваа сè потешки. Една вечер, кога веќе беше студентка на Филолошкиот факултет, дојде дома со момче — Александар. Го гледав како ја држи за рака и срцето ми се стегна. Се плашев дека ќе ја изгубам.

— Мамо, сакам да знаеш дека Александар ќе живее со нас некое време — рече таа.

— Во мојот стан? Без да ме прашаш? — избувнав.

— Твојот стан? А каде е моето место тука? — гласот ѝ беше остар.

Се скаравме толку силно што Александар излезе надвор, а Марија ми рече:

— Ти си како баба! Сè држиш во себе и никому не дозволуваш да ти се приближи!

Таа ноќ не спиев. Слушав како дождот удира по прозорците и се прашував дали навистина сум станала како мајка ми. Дали тишината е наследна болест?

Утрото Марија замина без збор. Од тогаш не се јави. Секој ден гледав во телефонот, чекав порака или повик. Понекогаш ќе ѝ напишев „Како си?“ но никогаш не добив одговор.

Мајка ми почина минатата година. На погребот дојде само соседката Ленче и братучед ми Горан од Прилеп. Стоев покрај гробот и чувствував како сè што сум знаела за семејството се распаѓа со земјата што ја фрлаа врз ковчегот.

Една вечер, додека ги средував работите на мајка ми, најдов писмо адресирано до мене. Рацете ми трепереа додека го отворав.

„Јадранка,
Знам дека никогаш не ти кажав сè. Простувањето е тешко, но вистината уште потешка. Твојот татко замина затоа што јас не можев да му простам една лага. Сега знам дека требаше да зборувам со тебе и со него. Не дозволувај тишината да те раздели од Марија.“

Писмото ме скрши. Плачев цела ноќ. Следното утро решив да одам кај Марија на факултет. Стоев пред влезот и гледав како студентите влегуваат и излегуваат. Ја видов како излегува со Александар. Срцето ми забрза.

— Марија! — викнав.

Се сврте кон мене со ладен поглед.

— Што бараш тука?

— Сакам да зборуваме…

— За што? За уште една тајна?

— За сè што не ти кажав…

Стоевме така на улицата додека луѓето минуваа покрај нас. Ја видов болката во очите ѝ.

— Знаеш ли колку пати сакав да ти кажам дека ми недостигаш? — прошепотив.

Таа молчеше долго време.

— И јас тебе… ама не знам како да ти верувам.

— Ќе почнеме од почеток… ако сакаш.

Таа само кимна со глава и замина со Александар. Не знам дали некогаш ќе ми прости, но барем го скршив молкот.

Сега секое утро си велам „Добро утро“ гласно, дури и кога никој не ме слуша. Прозорците ги оставам отворени — можеби еден ден ќе влезе свеж воздух или ќе се врати Марија.

Дали вредеше да молчам толку години? Или вистината, колку и да боли, е единствениот пат до простување? Кажете ми — дали вие некогаш сте се плашеле да ја кажете вистината на најблиските?