Сѐ ми зеде, дури и ѓезвето: Драмата со свекрвата во македонско семејство

„Каде е ѓезвето, Горан? Вчера го оставив на шпоретот!“, викнав низ кујната, додека се обидував да ги склопам очите од умор. Горан само слегна со рамената и се повлече во дневната соба, како секогаш кога ќе се спомнеше мајка му. Знаев дека повторно Лидија, мојата свекрва, била тука додека нѐ немало. Не беше првпат – минатиот месец исчезнаа две чаши, пред тоа неколку садови, па дури и ќебето што ми го донесе мајка ми од Битола.

Сѐ почна пред три години, кога се омажив за Горан. Мислев дека ќе имаме мирен живот во нашата мала куќа на периферијата на Велес. Но, Лидија никогаш не ја прифати нашата независност. „Вие сте млади, ништо не знаете!“, ми велеше уште од првиот ден. Секојпат кога ќе дојдеше кај нас, нешто ќе исчезнеше. Прво ситници – сапун, некоја чинија, малку кафе. Но потоа почна да бара и пари: „Дете, дај ми 500 денари, треба да платам сметки.“ На почетокот дававме, мислевме дека е навистина во мака. Но потоа сфатив дека истите пари ги бара и од сестрата на Горан.

Една вечер, додека седевме на маса, Лидија влезе без да тропне. „Кристина, зошто не си ја средила кујната? Кај ти е редот?“, ми рече со презир. Горан молчеше. Јас се обидов да се насмевнам: „Свекрво, ќе средам сѐ после вечера.“ Таа само фрли поглед кон него: „Горан, ти ли си маж или си дете? Оваа жена ништо не знае!“

Таа вечер плачев во бањата. Се чувствував понижено и осамено. Мајка ми ми велеше: „Ќерко, трпи, така е кај нас.“ Но јас не можев повеќе. Следниот ден решив да разговарам со Горан.

„Горане, вака не можам повеќе. Или ќе поставиме граници или ќе си одам кај моите.“

Тој ме гледаше со тажен поглед: „Знам дека ти е тешко, ама таа е мајка ми… Не можам да ѝ кажам не.“

„А јас? Јас не сум важна?“, го прашав со солзи во очите.

Тој молчеше.

Деновите минуваа, а Лидија стануваше сѐ понагласена. Еден ден дојде и рече: „Кристина, ќе ми дадеш го големиот тенџерец и новата постелнина што ја добивте за свадба. Ми требаат.“

„Свекрво, тоа ни е подарок…“, се обидов да објаснам.

„Подарок? Сѐ што е во оваа куќа е мое! Јас сум го изградила ова!“, викна таа.

Тој ден се скаравме жестоко. Горан пак молчеше. Јас решив да одам кај моите родители во Битола за неколку дена.

Мајка ми ме пречека со отворени раце: „Ќерко, не си сама. Ако треба, ќе дојдам и ќе ѝ кажам јас!“

Но знаев дека морам сама да се изборам. По неколку дена се вратив дома решена да ставам крај.

Кога Лидија повторно дојде и почна да пребарува по шкафовите, ја фатив за рака: „Доста е! Ова е мој дом! Ако сакаш нешто – прашај убаво или не доаѓај повеќе без покана!“

Таа ме гледаше како да сум ѝ удрила шамар.

„Горан! Види ја жена ти!“, викна таа.

Горан конечно стана и рече: „Мамо, доста е. Остави нѐ да живееме како што знаеме.“

Лидија излезе од куќата со тресок. Неколку недели не дојде. Јас конечно почувствував мир. Почнавме да живееме како вистинско семејство – јадевме заедно, разговаравме, дури и се смеевме на ситните глупости што порано нѐ нервираа.

Но мирот траеше кратко. Една вечер Лидија се појави на врата со полни кеси и солзи во очите: „Деца, ми треба помош… Немам каде.“

Срцето ми се стегна. Знаев дека ако ја пуштам внатре, сѐ ќе почне одново. Но овојпат Горан беше тој што ја прегрна и ѝ рече: „Мамо, ќе ти помогнеме – ама мораш да ги почитуваш нашите правила.“

Таа само кимна со глава.

Од тој ден работите се сменија. Лидија почна да помага по дома без да зема ништо без прашање. Понекогаш седеше со мене во кујната и ми раскажуваше приказни од младоста. Дури еднаш ми донесе ново ѓезве – „За да не ти недостига кафе никогаш повеќе“, ми рече со насмевка.

Сега знам дека границите се важни – дури и кога станува збор за најблиските. Ако не ги поставиш сам, никој нема да ги почитува.

Си помислувам понекогаш: Дали требаше порано да се спротивставам? Колку жени низ Македонија молчат и трпат наместо да се борат за својот мир? Што мислите вие – дали вреди да се изгуби семејството заради мир во душата?