Сенка на пресметката: Исповед на една снаа во македонско семејство

„Зошто пак ја остави чашата на масата, Елена? Колку пати треба да ти кажам дека тука не се оставаат работи?“ – гласот на свекрва ми, госпоѓа Даница, одекна низ ходникот како камшик. Се стресов, чашата ми се лизна од раката и се скрши на плочките. Во тој момент, почувствував како сите погледи во куќата се вперија во мене – нејзиниот, на сопругот мој Горан, па дури и на малата Ана која седеше во аголот со тетратка во рака.

Се наведнав да ја соберам скршената чаша, а срцето ми чукаше како да ќе ми излезе од градите. „Извини, ќе ја средам веднаш“, промрморив, но Даница веќе беше свртена кон Горан.

„Види ја, сине, уште не научи како се држи куќа. Јас на твои години веќе имав две деца и сè блескаше кај мене. Не знам што си најде во неа“, рече таа со оној нејзин презирлив тон кој го чув само јас.

Горан молчеше. Како и секогаш. Се правеше дека не слуша или дека е премногу зафатен со работа. А јас? Јас се чувствував како сенка во сопствениот дом.

Кога се омажив за Горан, мислев дека конечно ќе имам свое семејство, топлина и разбирање. Моите родители беа скромни луѓе од Велес, секогаш ме учеа на почит и трпение. Но овде, во оваа голема куќа во Ѓорче Петров, сè беше различно. Секоја соба мирисаше на стари спомени и недоизговорени зборови. Секоја вечер се прашував дали некогаш ќе бидам прифатена.

Еднаш, додека ги прегледував сметките во кујната, Даница влезе без да тропне.

„Што правиш? Да не мислиш дека ќе ти дозволам ти да ги плаќаш сметките? Ова е моја куќа!“, рече таа со остар глас.

„Само сакав да помогнам…“, почнав да објаснувам.

„Помош? Ако сакаш да помогнеш, научи да готвиш како што треба! Горан сака сарма, а не тие модерни салати твои!“, ми пресече.

Се насмевнав кисело и се повлеков. Во тие моменти, најмногу ми недостасуваше мајка ми. Нејзиниот глас, нејзините совети… Но овде немав никого.

Една вечер, додека Горан доцнеше од работа, седев сама во дневната соба. Ана веќе спиеше. Даница влезе и седна до мене. Неколку минути молчеше, па потоа почна:

„Знаеш ли ти што значи да бидеш вистинска жена? Јас цел живот се жртвував за ова семејство. Мојот маж беше строг човек, ама знаеше што сака. Денес младите ништо не почитуваат. Сè ви е лесно…“

Ги слушав нејзините зборови и се прашував дали некогаш ќе ме види како личност, а не само како снаа која не ги исполнува нејзините очекувања.

Следниот ден, додека подготвував ручек, Ана влезе во кујната.

„Мамо, зошто баба секогаш ти зборува така?“, ме праша со детска искреност.

Се наведнав до неа и ја прегрнав.

„Понекогаш луѓето се плашат од промени, душо. А јас сум нова тука… Треба време.“

Но времето минуваше, а ништо не се менуваше. Даница стануваше сè построга. Почна да ги брои парите што ги трошиме, да проверува што купувам од пазарот, па дури и да ѕирка во мојот телефон.

Еднаш ја затекнав како пребарува по мојата ташна.

„Што бараш?“, ја прашав со треперлив глас.

„Сакам да знам дали криете нешто од мене! Ова е моја куќа!“, извика таа.

Тој ден првпат се спротивставив.

„Доста е! Јас сум мајка на вашата внука и сопруга на вашиот син! Имам право на малку приватност!“

Таа ме погледна со изненадување – можеби првпат виде дека имам глас. Но наместо да попушти, стана уште поостра.

Горан пак молчеше. Кога конечно му кажав дека повеќе не можам вака, само рече:

„Мајка ми е стара… Не можеме да ја оставиме сама.“

„А јас? Јас сум сама секој ден овде!“, извикав низ солзи.

Таа ноќ спиев во собата на Ана. Слушнав како Даница шепоти со Горан во ходникот:

„Ќе ти ја уништи фамилијата оваа жена…“

Следните денови беа уште потешки. Секој оброк беше тивка борба. Ана почна да се повлекува во себе. Една вечер ја затекнав како плаче под ќебето.

„Мамо, сакам да си одиме кај баба во Велес…“, ми шепна.

Во тој момент сфатив дека морам нешто да сменам. Следното утро му реков на Горан:

„Или ќе најдеме свое место или ќе си одам со Ана.“

Тој ме погледна долго без зборови. Првпат видов страв во неговите очи – страв дека може да нè загуби.

По неколку дена молк и тензии, Горан конечно донесе одлука:

„Ќе бараме стан. Ќе ѝ помогнеме на мајка ми колку што можеме, ама ти си ми приоритет.“

Даница беше бесна. „Никој нема да ме гледа кога ќе бидам болна! Ќе видиш што значи неблагодарност!“

Се иселивме по две недели. Новиот стан беше малечок, но за првпат почувствував слобода. Ана повторно се смееше. Јас повторно дишев.

Но секоја вечер пред спиење си го поставувам истото прашање: Дали направив добро што ја напуштив традицијата заради мирот на моето семејство? Или можеби требаше уште малку да издржам?

Дали некогаш ќе најдеме рамнотежа меѓу старото и новото? Што мислите вие?