Тишината на мајката: Кога стравот од развод ја гуши вистината за моето дете

„Мамо, зошто не можам да зборувам како другите деца?“ – гласот на мојот син Марко ми ја сече душата како нож. Стоев во кујната, држејќи ја чашата со вода толку силно што прстите ми побелеа. Не знаев што да му одговорам. Не знаев ни како да си одговорам себеси.

Секој ден, кога ќе го испраќав Марко во градинка во нашето мало скопско маало, срцето ми се стегаше. Го гледав како се обидува да им се приближи на другите деца, но тие го гледаа чудно, се повлекуваа или му се потсмеваа. Воспитувачката, госпоѓа Снежана, неколку пати ме повика на разговор.

„Весна, морам да ви кажам… Марко има потешкотии со говорот и со разбирањето на инструкциите. Можеби треба да го види логопед или психолог.“

Се враќав дома со солзи во очите, но кога ќе го слушнев клучот во вратата и ќе влезеше мојот сопруг Горан, ги бришев солзите и ставав насмевка. Горан беше строг човек. Работеше како возач на автобус и секогаш беше уморен и нервозен кога ќе се врати од работа. Не сакаше многу да зборува за чувства или проблеми. „Децата се деца, ќе порасне, ќе помине“, велеше секогаш кога ќе спомнев нешто за Марко.

Но јас знаев дека не е така. Знаев дека нешто не е во ред. По неколку месеци двоумење, го однесов Марко тајно кај логопедот во поликлиниката „Бит Пазар“. Дијагнозата беше јасна: развојно заостанување и аутистичен спектар. Ми се сруши светот. Се вратив дома и цела ноќ плачев додека Горан спиеше.

Секој ден живеев со таа тајна. Го водев Марко на терапии додека Горан беше на работа. Секој ден лажев – дека сме кај другарчиња, дека сме на прошетка, дека сме на цртање во библиотеката. Секој ден тежината на лагата ми ја гушеше душата.

Една вечер, додека седевме на вечера, Горан забележа дека Марко пак не сака да јаде сам.

„Зошто пак го храниш? Пет години има! Ти го расипуваш!“, викна тој.

„Горан… Марко има потешкотии…“, почнав тивко.

„Какви потешкотии? Дете е! Ти си му мајка, ти го правиш таков!“, ми пресече со ладен глас.

Се повлеков. Не можев да му кажам. Стравот ме парализираше – страв дека ќе ме обвини мене, дека ќе ме напушти, дека ќе не остави сами. Во нашето семејство разводот беше срамота – мајка ми цел живот ми повторуваше: „Трпи за децата!“

Но секој ден Марко страдаше. Секој ден гледав како неговите очи се полнат со тага кога не може да се изрази, кога другите деца го избегнуваат. Еднаш го најдов како седи сам во собата и ги реди играчките по боја и големина, повторувајќи ги истите зборови.

„Мамо, јас сум лош?“, ме праша една вечер.

Солзите ми течеа по образите додека го гушкав.

„Не, душо моја… ти си најдобриот син на светот.“

Но знаев дека не е доволно.

Една недела подоцна, додека ги прегледував сметките и ги броев парите за терапијата, Горан влезе ненадејно во собата.

„Што е ова? Зошто секој месец фалат пари? Каде ги трошиш?“

Се обидов да лажам уште еднаш, но тој веќе беше сомничав.

„Весна, дали нешто ми криеш?“

Тогаш пукнав. Се расплакав и му ја кажав целата вистина – за дијагнозата, за терапиите, за стравот што ме гушеше со месеци.

Горан молчеше долго време. Лицето му беше камено. Потоа стана и излезе од станот без збор.

Таа ноќ не се врати дома.

Следните денови беа пекол. Горан не се јавуваше. Свекрва ми дојде и ми рече: „Што си направила? Сега сите ќе зборуваат! Како ќе излеземе пред луѓето?“

Јас само молчев. Не можев повеќе да лажам.

По една недела Горан се врати дома. Беше пијан и лут.

„Ти си виновна! Ти си го расипала детето! Јас не можам вака!“, викаше додека фрлаше работи низ станот.

Марко плачеше во аголот.

Тогаш сфатив – мојата тишина не го заштити семејството. Напротив, ја уништи довербата и љубовта меѓу нас.

Неколку недели подоцна Горан поднесе барање за развод. Свекрва ми престана да ми зборува. Соседите шепотеа зад грб.

Јас останав сама со Марко и со вината што ја носам секој ден – вина што не му помогнав навреме, што дозволив стравот од срам и осуда да биде поголем од љубовта кон моето дете.

Сега секое утро го гледам Марко како се труди да научи нов збор или да направи нов чекор напред. И секое утро се прашувам: Дали ако порано ја кажев вистината, ќе беше поинаку? Дали вредеше да молчам заради стравот од развод?

Дали има други мајки како мене кои молчат од страв? Што би направиле вие на мое место?