Доаѓањето на пролетта и мојот заборавен грев: Исповед на една доцна мајка

„Зошто пак сонуваш за тоа бебе, Јасмина? Не ти е доста од ноќите кога не можеше да спиеш ни еден саат?“ – гласот на мајка ми одекнуваше во мојата глава додека гледав низ прозорецот како пролетта се буди над Скопје. Мирисот на расцутени липи, детскиот џагор од паркот подолу, и сонцето што се пробиваше низ завесите – сè ме потсетуваше на нешто што одамна го потиснав.

Седев на трпезариската маса, со ладното кафе пред мене, додека мојот син Давид, веќе осумгодишен, се подготвуваше за училиште. „Мамо, ќе дојдеш ли попладне на натпреварот?“ – ме праша со надеж во очите. „Ќе се обидам, душо“, му одговорив, но знаев дека и денес ќе бидам заробена во канцеларијата, меѓу извештаи и состаноци. Работата ми беше сè – таму барем знаев што правам, таму немаше непредвидливи плачки и неизговорени прашања.

Мојот сопруг Горан влезе во кујната, со вечната сериозност на лицето. „Јасмина, пак си замислена. Што ти е?“ – ме праша тивко. „Ништо… само размислувам“, излажав. Како да му кажам дека секоја пролет ме гуши чувството на вина? Дека пред пет години, кога дознав дека сум бремена по втор пат, не почувствував радост туку страв. Страв дека ќе ја изгубам слободата што конечно ја освоив, дека ќе морам пак да се откажам од себе.

Тогаш работата ми тргна – добив унапредување во една позната маркетинг агенција во Скопје. Горан беше невработен, а јас бев столбот на семејството. Давид веќе беше пораснат, конечно имав време за себе. И тогаш… тестот покажа две линии. Се сеќавам како срцето ми чукаше додека седев во бањата, а солзите ми течеа по образите. Не сакав второ дете. Не можев да си дозволам второ дете.

„Што ќе правиме?“, ме праша Горан кога му кажав. „Ќе го задржиме?“, додаде несигурно. Јас само молчев. Не сакав да слушнам ниедно „ќе биде лесно“, ниедно „ќе се снајдеме“. Знаев дека нема да биде лесно – не за мене.

Мајка ми беше првата што дозна. „Јасмина, дете мое, тоа е Божји дар! Како можеш да размислуваш за нешто друго?“ – ми рече со солзи во очите. Но јас не можев да ја видам таа бременост како дар. Ја гледав како закана за мојата иднина, за мојата кариера, за моето малку време за себе.

Одлуката ја донесов сама, без многу зборови. Горан не се противеше – можеби затоа што и тој се плашеше од уште едно дете без стабилна работа. Мајка ми не зборуваше со мене со месеци. Давид никогаш не дозна.

Годините поминаа, но секоја пролет нешто во мене се будеше. Гледав мајки со колички по кејот на Вардар и срцето ми се стегаше. Слушав како другите жени зборуваат за своите втори или трети деца и чувствував како нешто недостасува во мојот живот.

Една вечер, додека Давид спиеше, Горан седна до мене на терасата. „Јасмина… дали некогаш се каеш?“ – ме праша тивко. Не можев да му одговорам веднаш. „Секој ден“, прошепотив конечно. „Но тогаш мислев дека е исправно.“

„Можеби беше исправно за тогаш“, рече тој и ме прегрна. Но јас знаев дека никогаш нема да престанам да се прашувам: Какво ќе беше нашето семејство ако тогаш донесев друга одлука? Ќе имав ли повеќе љубов? Или само повеќе стравови?

Мајка ми никогаш не ми прости целосно. На секое семејно собирање не забораваше да спомне: „Давид ќе беше добар брат…“ или „Штета што не му дадовте другарче.“ Јас само молчев и ја носев вината како тежок камен околу вратот.

Работата ми стана прибежиште – таму никој не прашуваше за минатото. Но секој пат кога ќе видев бремена жена или ќе слушнев детски плач, нешто во мене се кршеше.

Пролетта оваа година беше посебно тешка. Давид веќе беше голем, сè почесто сакаше да излегува со другарите наместо со мене. Почнав да чувствувам празнина што не можев да ја пополнам ни со работа, ни со пријатели.

Една недела пред Велигден, додека ги бојадисувавме јајцата со Давид и Горан, тој ме погледна и рече: „Мамо, зошто немам брат или сестра?“ Застанав со четката во рака, срцето ми прескокна удар.

„Па… така се случи, Давидче“, му реков тивко. Тој само кимна и продолжи да црта по јајцето, но јас знаев дека тоа прашање ќе ме прогонува уште долго.

Сега седам сама на терасата додека Скопје се буди во пролетта. Слушам детски гласови од соседниот двор и се прашувам: Дали некогаш ќе си простам? Дали жените како мене имаат право на прошка? Или засекогаш ќе го носиме овој грев како сенка зад нас?

“Дали некогаш вистински се ослободуваме од вината? Или само учиме да живееме со неа?”