Каде се изгуби, мајко?

„Каде ми се ракавиците, Весна? Сигурна сум дека ги оставив тука, на масата!“ – гласот на мајка ми, Лидија, беше остар и полн со немир. Ја гледав како пребарува низ кујната, со рацете што ѝ треперат, а очите ѝ се полни со страв. „Мамо, ги стави во џебот на палтото вчера кога излегувавме до пазар. Ќе ти ги донесам.“

Но таа не ме слушаше. Се вртеше во круг, како изгубено дете во сопствениот дом. Се чувствував беспомошно. Не беше ова првпат нешто да исчезне – прво беа клучевите, потоа шалот што го носеше секоја зима, па кутијата со конец што секогаш стоеше на креденецот. На почетокот мислев дека е само замор или старост. Но кога почна да заборава и имиња, и датуми, и дури и каде живее, срцето ми се стегна од страв.

Седнав до неа на трпезариската маса. „Мамо, ќе ги најдеме ракавиците. Не се грижи.“

Таа ме погледна со очи полни солзи. „Весна, што ми се случува? Зошто не можам да се сетам?“

Ја прегрнав силно. „Сите забораваме понекогаш. Ќе биде сè во ред.“ Но знаев дека лажам. Внатре во мене растеше паника – што ако ова е само почетокот?

Татко ми, Благоја, седеше во дневната соба и гледаше вести на телевизија. Секогаш кога мајка ми ќе заборавеше нешто, тој само ќе воздивнеше: „Ех, Лидија, пак нешто си заборавила? Треба повеќе да спиеш.“

Но јас знаев дека не е до спиењето. Почнав да читам за деменција на интернет, да прашувам пријатели и соседи. Сите ми велеа: „Тоа е старост, Весна. Така е кај сите.“ Но не можев да се помирам со тоа.

Една вечер, додека седевме на вечера, мајка ми одеднаш ме праша: „Кога ќе дојде брат ти од Германија?“

Ја погледнав збунето. „Мамо, јас немам брат.“

Таа ме гледаше празно неколку секунди, па се насмевна нервозно: „Ах, да… се збунив.“

Таа ноќ не можев да заспијам. Слушав како мајка ми шета низ ходникот, отвора и затвора врати. Во темнината ја слушнав како шепоти: „Каде си, Весна? Каде си?“

Утрото ја најдов во бањата, облечена во зимско палто и со чантата во рака.

„Каде одиш?“ – ја прашав.

„Морам да одам дома,“ рече таа.

„Мамо, ти си дома.“

Таа ме гледаше како странец.

Од тој ден почна вистинската борба. Татко ми одбиваше да прифати дека нешто сериозно се случува. „Ќе помине,“ велеше тој. „Само треба да се одмори.“

Но јас знаев дека нема да помине. Почнавме да се караме секој ден.

„Благоја, мора да ја однесеме на лекар!“ – инсистирав.

„Нема потреба! Ќе ја исплашиш уште повеќе! Ова е срамота – што ќе кажат соседите ако дознаат?“

Секој збор ме болеше повеќе од претходниот. Се чувствував сама против целиот свет.

Еден ден мајка ми исчезна. Ја немаше дома кога се вратив од работа. Паниката ме фати за гуша. Трчав низ маалото, прашував соседи: „Дали ја видовте мајка ми?“ Никој не ја видел.

По два часа ја најдов седната на клупата пред старата црква.

„Мамо! Што правиш тука?“

Таа ме гледаше збунето: „Чекам татко ми да ме земе од школо.“

Солзите ми течеа по образите додека ја враќав дома.

По тој ден сфатив дека повеќе не можам сама. Го убедив татко ми да ја однесеме на невролог во Скопје. Дијагнозата беше јасна: Алцхајмерова болест.

Татко ми плачеше тајно во бањата ноќе. Јас плачев додека возев кон работа секое утро.

Почнаа вистинските проблеми – мајка ми забораваше да јаде, да се облече, понекогаш дури и кој сум јас. Татко ми стануваше нервозен, викаше по неа: „Лидија! Доста веќе со овие глупости!“

Јас го молев: „Не е таа виновна! Болна е!“

Но тој не можеше да прифати дека жената што ја сакаше цел живот исчезнува пред неговите очи.

Семејството ни се распадна на парчиња – јас сакав да најмеме негувателка, тој тврдеше дека тоа е срамота за фамилијата.

Секој ден беше борба – со болеста, со татко ми, со самата себе.

Една вечер седев покрај мајка ми додека таа гледаше низ прозорецот во темнината.

„Весна,“ рече тивко, „дали некогаш ќе биде подобро?“

Ја држев за рака и плачев без глас.

Поминаа месеци. Мајка ми стана сенка од жената што ја познавав – понекогаш ме препознаваше, понекогаш не. Татко ми остаре за десет години за една зима.

Сега седиме тројца во тивката куќа во Ѓорче Петров и чекаме секој нов ден со страв – што ќе заборави денес? Кого ќе изгубиме утре?

Понекогаш се прашувам: дали можевме нешто да смениме? Дали сме виновни што дозволивме болеста да ни ја украде мајка ми парче по парче?

Дали некогаш ќе научиме како да сакаме кога љубовта боли толку многу?